Atmosferische optica
Het Nova Zembla-effect (ook wel 'Novaya Zemlya-effect' genoemd) is eigenlijk een illusie waarbij het lijkt dat de zon eerder opkomt dan astronomisch mogelijk is. Dit effect wordt veroorzaakt door sterke lichtbreking van zonlicht tussen luchtlagen met snel veranderende temperatuur. Afhankelijk van de temperaturen in de atmosfeer verschijnt de zon als een lijn of rechthoek van platte zandloperfiguurtjes. Dit effect is een zogeheten 'arctische luchtspiegeling' en is zowel in noordpoolgebied alsook in het zuidpoolgebied zichtbaar.
Rondom de zon is in hoge, dunne bewolking die ijskristallen bevatten vaak een halo te zien. Dit is een kring rond de zon die precies een straal van 22 booggraden aan de hemel heeft. De halo wordt ook wel eens de 'Kleine Kring' genoemd, ook al is deze kring niet echt klein te noemen. Hij dankt deze naam aan het feit dat er heel soms ook nog een grotere kring met een straal van 46 booggraden rondom de zon te zien is, maar deze kring is vaak minder helder dan de kleine kring. Meestal is er van een halo maar een klein stukje te zien. Men spreekt dan van een partiële of gedeeltelijke halo.
Vlak voordat de zon aan de horizon opkomt, is er aan de oostelijke horizon een lichtband zichtbaar die helderder wordt naarmate de zonsopkomst nadert. Dit is de ochtendschemering. De schemering na zonsondergang noemt men de avondschemering. Astronomen hebben de schemering echter anders gedefiniëerd.
Toen William Parry in 1819 een reis door Canada maakte, merkte hij de Parryboog op. Lang werd getwijfeld of deze bogen, die zichtbaar zijn boven en onder de boven- en benedenraakboog van de kleine kring, wel echt bestonden. Nu, na talrijke foto's, is het bestaan van de Parrybogen bevestigd en genoemd naar de eerste bekende waarnemer van één van de vier boogjes.
Terwijl de kleine kring een straal heeft van 22 booggraden, is de grote kring met een straal van 46 booggraden meer dan twee maal zo groot als de kleine kring. De kleine kring is echter veel helderder en wordt veel vaker gezien dan de grote kring, die slechts enkele dagen van het hele jaar opdaagt. Bovendien is de kans om in onze streken een volledige grote kring rond de zon te zien, zeer klein, met als hoofdreden de zonshoogte en de bewolking die over een groot deel van de hemel dezelfde soort ijskristallen moet vertonen.
Hoog aan de hemel, wanneer de zon tussen 15 en 25 booggraden hoog aan de hemel staat, ziet men soms tussen slierten hoge bewolking een omgekeerde regenboog. Deze regenboog, die een aantal keren per jaar gezien kan worden, wordt de circumzenitale boog genoemd.
Bijzonnen kunnen in zekere zin beschouwd worden als de respectievelijke linker- en rechterraakboog van de kleine kring. Maar naast de bijzonnen is er soms ook een ander verschijnsel te zien dat zich vastketent aan de kleine kring, de boven-en benedenraakboog van de kleine kring.
Dunne, hoge bewolking zoals cirrus en cirrostratus bevat vaak ijskristallen. Sommige van deze kristallen zijn horizontaal georiënteerd, andere zijn verticaal georiënteerd. Het zijn de horizontaal georiënteerde ijskristallen die zogenaamde 'bijzonnen' veroorzaken. In deze ijskristallen dringt zonlicht binnen en wanneer dit zonlicht binnendringt, wordt de zonnestraal van richting verandert.
Heiligenschijn is een verschijnsel dat uitsluitend ontstaat bij een laagstaande zon. Dit verschijnsel vindt meestal 's ochtends plaats wanneer er zich op het gras kleine dauwdruppeltjes bevinden die al het zonlicht bundelen als een lens en zo rondom het hoofd van de schaduw van de waarnemer een soort van verlicht aureool laten verschijnen.
De regenboog is het bekendste optisch verschijnsel, en ontstaat uitsluitend bij een laagstaande zon. Bovendien is er nog een factor vereist om de regenboog te laten verschijnen, en dat is de aanwezigheid van regenwolken recht tegenover de zon. Wanneer het zonlicht van de laagstaande zon de vallende regendruppels beschijnt, wordt de zonnestraal gebroken in de regendruppel en wordt de lichtstraal van richting verandert.
Waarnemen
Deepsky
Catalogen
Gidsen
Hemelverschijnselen
James Webb Space Telescope
Astrofotografie
Ruimtevaart in China
Dit gebeurde vandaag in 1966
Vanop de Cape Canaveral lanceerbasis in Florida wordt de Gemini 11 ruimtecapsule in een baan om de Aarde gebracht. Aan boord bevinden zich de twee Amerikaanse astronauten Charles "Pete" Conrad en Richard F. Gordon. Tijdens deze ruimtevlucht werd een koppeling uitgevoerd met een Agena rakettrap (Agena Target Vehicle) en werden er twee ruimtewandelingen uitgevoerd door Richard Gordon. Foto: NASA
Redacteurs gezocht
Ben je een amateur astronoom met een sterke pen? De Spacepage redactie is steeds op zoek naar enthousiaste mensen die artikelen of nieuws schrijven voor op de website. Geen verplichtingen, je schrijft wanneer jij daarvoor tijd vind. Lijkt het je iets? laat het ons dan snel weten!
Wordt medewerkerSteun Spacepage
Deze website wordt aan onze bezoekers blijvend gratis aangeboden maar om de hoge kosten om de site online te houden te drukken moeten we wel het nodige budget kunnen verzamelen. Ook jij kunt uw bijdrage leveren door ons te ondersteunen met uw donatie zodat we u blijvend kunnen voorzien van het laatste nieuws en artikelen boordevol informatie.
