Met deze startersgids trachtten we beginnende waarnemers kennis te laten maken met diverse objecten aan de hemel die nog relatief eenvoudig terug te vinden zijn. De sterrenbeelden en deep-sky objecten werden die werden geselecteerd, zijn makkelijk waar te nemen in de lente. Elk sterrenbeeld waar we objecten uit voorstellen, is voorzien van een sterrenkaart. Meer gedetailleerde info over de vele deep-sky objecten dat elk sterrenbeeld telt, kan men terugvinden in het 'Deepsky interactief' gedeelte op deze website.
Orion
Orion is het meest eenvoudig te herkennen sterrenbeeld van alle sterrenbeelden. De helderste sterren zijn Betelgeuze en Rigel. Dit sterrenbeeld bevat vele objecten die met de telescoop en binoculair kunnen gezien worden, samen met één van de meest gefotografeerde gebieden aan de hemel. Dit sterrenbeeld verschijnt aan de nachtelijke hemel in december en luid het begin aan van het winterseizoen, in deze periode zijn er dan de echte donkere nachten waar de seeïng goed is en heldere nachten kunnen beleeft worden. Het blijft een prominent beeld tot begin de lente wanneer het volledig verdwijnt in het westen eind april.
M42 (De Orionnevel)
Het meest bekeken en meest gekende object aan de hemel, M42 is eenvoudig te zien met het blote oog als een wazige 'ster' in het midden van het zwaard van Orion. Doorheen de zoeker van een telescoop en binoculairen ziet het er al duidelijk nevelachtig uit, doorheen een telescoop wordt het beeld alleen maar mooier en komen er aanzienlijk wat details aan het licht. De nevel is een goede graad in breedte met een rijkdom aan krullende bosjes van nevelachtigheid die uit het helderste gebied komen. Het helderste gebied bevat vier relatief heldere sterren die we kennen als het Trapezium. Op goed donkere nachten en een goed voorziene telescoop kan je ook kleur onderscheiden in dit object (groenachtige kleur met 30cm dobson telescoop, grensmagnitude 5). De regio rond het trapezium doet zich voor als een staalblauwe kleur, terwijl de pluizige gebiedjes een licht roodachtige kleur hebben. Een beetje verder vinden we M43, deze nevel wordt gezien als een kommavormige wolk omgeven door een ster van de achtste magnitude net ten noorden van de grote nevel. Hoe meer tijd je in dit gebied steekt hoe meer detail je kan zien.
Ursa Major
Ursa Major, beter gekend als de steelpan of de grote beer is zeer gekend voor bewoners van het noordelijk halfrond. Het bevat een grote groep sterren die een soort steelpan als figuur vormen, door zijn herkenbare vorm kennen zelfs de niet-waarnemers het sterrenbeeld. Naast zijn herkenbare vorm herbergt het ook de allereerste ontdekte dubbelster Mizar (1962), er bevinden zich nog andere eerste ontdekkingen in dit sterrenbeeld waaronder de allereerst gefotografeerde ster in 1857 en de eerste ster die geïdentificeerd werd als een spectroscopische binaire ster(1889). De ster Xi UMa was ook de eerste binaire ster waarvan de baan werd berekend.
M97 (De Uilnevel)
De uilnevel is de enige zichtbare planetaire nevel die zichtbaar is aan de lentehemel, dit object mag dus zeker niet ontbreken in de lijst aangezien de volgende kans er pas is in de vroege zomer. De grote planetaire nevel is bijna 3' in diameter en doet zich voor als een grijze vlok van licht die iets helderder is in het centrum. Soms kan men, bij goede seeïng, de ogen van de uil zien als twee licht donkerder vlekken in de planetaire nevel.
Canes Venatici
M51 (De Draaikolknevel)
De draaikolkstelsel is waarschijnlijk het beste voorbeeld van een spiraalstelsel die we in bovenaanzicht zien in de noordelijke hemisfeer. Het heeft een diameter van 10-15' met een helder centrum en eenvoudig te herkennen spiraalarmen. Enkele boogminuten naar het noordoosten vinden we de compagnon van M51: NGC 5195. Dit object is klein, ongeveer 3x2', met een helder centrum en duidelijk verbonden met M51 door een brug van sterren.
Sterrenstelsels vereisen een ietwat speciale techniek om ze goed te herkennen, door het bewegen van de tubus van de telescoop kan je het zwakke object herkennen of door perifeer kijken kan je wat meer detail opvangen. Geduld en oefening zijn nodig waarna je beloont wordt met steeds meer details die je zullen opvallen.
M3
Deze aangename bolvormige sterrenhoop in Canes Venatici is het eenvoudigst te vinden wanneer we starten vanuit Boötes. Ondanks dat het wat moeilijker te vinden is, blijft het wel de moeite om dit object op te zoeken aangezien het bijna zo spectaculair is dan M13 in Hercules. M3 is de enigste grote bolvormige sterrenhoop aan de lentehemel en is ongeveer 12-15' in diameter. Er zijn vele sterren te onderscheiden in de gebogen kettingen aan de rand. Het centrum is erg dicht en de sterren zijn er moeilijk van elkaar te onderscheiden.
Canis Major
M41
Deze fijne open sterrenhoop in Canis Major is goed zichtbaar met het blote oog als een wazig vlekje aan de hemel en neemt een halve graad in diameter in door de telescoop. Er kunnen zo'n 60-70 sterren onderscheiden worden bij lage vergrotingen in vele gebogen banden. De cluster wordt gedomineerd door een heldere oranje ster nabij haar centrum. Een open sterrenhoop die zeer de moeite is.
Dit sterrenbeeld bevat ook Sirius, de helderste ster zichtbaar vanaf de Aarde. Het sterrenbeeld Canis Major is tevens één van de weinige sterrenbeelden die echt voorstelt wat het zou moeten zijn: een grote hond.
Cancer
Cancer is een kleine maar belangrijke zodiakaal sterrenbeeld. Het was het vierde sterrenbeeld van de oude zodiak, ten oosten van Aries, Taurus en Gemini maar is nu vijfde aangezien het eerste punt van Aries, het punt van de astrologische lente equinox zich had bewogen naar het westen naar Pisces.
M44 (De Bijenkorf)
Deze heldere open sterrenhoop (NGC 2632) is eenvoudig herkenbaar met het blote oog vanaf een donkere locatie. Het is groot en ongeveer een graad in diameter en is het best gezien in binoculairen of de zoeker van de telescoop. Het is een wat losse cluster van 50 tot 100 sterren met diverse sterren verbonden of in paren. M44 staat ook bekend onder de naam Praesepe of Crib. Het is één van de grootste, nabije en helderste van de sterrenhopen.
Praesepe is eenvoudig te herkennen met het blote oog op plaatsen met een voldoende donkere hemel, het was één van de eerste clusters die in de oudheid gekend was, al was de ware oorsprong als een groep van sterren niet gekend tot de uitvinding van de telescoop. Volgens de legende werd Praesepe gebruikt als een weervoorspeller, de onzichtbaarheid van deze cluster in een heldere hemel zou de aankomst van een grote zware storm voorspellen.
Slot
Meer info over Messier en NGC objecten vindt u in de gelijknamige artikelen in het onderdeel 'waarnemen'. Sterrenkaarten en info van elk object kunt u raadplegen in 'Waarnemen interactief'.
