Saljoet 7 was het laatste ruimtestation uit het Sovjet Saljoet-ruimteprogramma en werd in april 1982 met succes in de ruimte gebracht. Net als Saljoet 6 was ook Saljoet 7 een ruimtestation van de tweede generatie. Hierdoor kon dit ruimtestation door meer dan één ruimtetuig worden bezocht en was dit gedurende lange tijd permanent bemand. Alles samen brachten twaalf crews een bezoek aan Saljoet 7 en werden vanuit dit ruimtestation dertien ruimtewandelingen uitgevoerd.
Het Saljoet 7 ruimtestation was oorspronkelijk de back-up module voor het Saljoet 6 ruimtestation. Hierdoor vertoonde Saljoet 7 dan ook veel gelijkenissen met zijn voorganger. De Sovjet-Unie was begin de jaren '80 begonnen met het ontwerp van het Mir ruimtestation maar omwille van grote vertragingen besloot men uiteindelijk maar de Saljoet 6 reservemodule te lanceren zodat er geen leegte zou ontstaan tussen de Saljoet en Mir ruimteprogramma’s. Saljoet 7 had een totale lengte van ongeveer 16 meter en woog bij de lancering 19,8 ton. De leefbare ruimte binnenin Saljoet 7 was ongeveer 90 kubieke meter groot en net als bij zijn voorganger werd Saljoet 7 voorzien van twee koppelpoorten. Hierdoor konden zowel bemande Sojoez ruimtetuigen alsook onbemande Progress vrachtmodules zich vasthechten aan dit ruimtestation. Drie zonnepanelen die samen 51 vierkante meter groot waren, zorgden ervoor dat Saljoet 7 en zijn apparatuur en wetenschappelijke instrumenten voorzien werden van maximum 4,5 kilowatt energie. Om het de kosmonauten zo leefbaar mogelijk te maken, was Saljoet 7 voorzien van een keuken, toilet, constant warm water, een koelkast en betere zetels aan de besturingsgedeelte van het ruimtestation. Op 19 april 1982 werd Saljoet 7 succesvol in de ruimte gebracht door middel van een krachtige Proton raket.
Eerste langdurige missie
De eerste kosmonauten die een bezoek brachten aan het Saljoet 7 ruimtestation waren Anatoli Berezovoy en Valentin Lebedev en werden met behulp van de Sojoez T-5 in mei 1982 naar het ruimtestation gebracht. Gedurende hun verblijf aan boord van Saljoet 7 voerden Berezovoy en Lebedev op 30 juli 1982 een ruimtewandeling uit en kregen zij het bezoek van de Progress 13 vrachtmodule dat hen kwam bevoorraden. Dankzij het Progress 13 bevoorradingstuig werd Saljoet 7 voorzien van 300 liter water en werd de baan om de Aarde van het ruimtestation teruggebracht naar 300 kilometer hoogte. De twee kosmonauten zette op 17 mei 1982 ook een 28 kilogram zware amateur radiosatelliet uit in de ruimte. De Sovjet-Unie omschreef dit als de eerste lancering van een satelliet vanuit een bemand ruimtetuig. Deze 'lancering' werd bewust uitgevoerd alvorens de Verenigde Staten een eerste satelliet konden uitzetten in de ruimte met behulp van een Space Shuttle (STS-5). In juni 1982 kregen Anatoli Berezovoy en Valentin Lebedev ook het bezoek van het Sojoez T-6 ruimtetuig met aan boord de twee Russische kosmonauten Vladimir Dzhanibekov en Aleksandr Ivanchenkov en de eerste Franse astronaut Jean-Loup Chrétien. De Sojoez T-7 bemanning voerde samen met de eerste permanente Saljoet 7 crew ondermeer biomedische experimenten uit. Op 2 juli 1982 keerden Dzhanibekov, Aleksandr Ivanchenkov en Jean-Loup Chrétien terug naar de Aarde. Uiteindelijk keerden ook Anatoli Berezovoy en Valentin Lebedev op 10 december 1982, na een verblijf van 211 dagen in de ruimte, terug naar de Aarde aan boord van de Sojoez T-7 ruimtecapsule. De Sojoez T-5, waarmee de twee naar het Saljoet 7 ruimtestation reisden, keerde in augustus 1982 al terug naar de Aarde met de kosmonauten Leonid Popov, Aleksandr Serebrov en Svetlana Savitskaya. Zij waren naar Saljoet 7 gereisd met de Sojoez T-7.
De eerste Franse ruimtevaarder Jean-Loup Chrétien aan boord van Saljoet 7 - Foto: SpaceFacts
Crews komen en gaan
Gedurende het operationele bestaan van het Saljoet 7 ruimtestation werden vijf langdurige missies uitgevoerd waarvan de Saljoet EO-3 missie maar liefst 236 dagen duurde. Deze missie werd uitgevoerd door de drie Russische kosmonauten Leonid Kizim, Vladimir Solovyov en Oleg Atkov. Saljoet 7 was ook het enige Saljoet ruimtestation dat bezoek kreeg van een Russische kosmonaute. Zo vloog Svetlana Savitskaya tweemaal naar Saljoet 7 (Sojoez T-7 en Sojoez T-12) en verbleef zij in totaal meer dan negentien dagen in de ruimte. Op 25 juli 1984 werd Svetlana Savitskaya ook de eerste Russische vrouw die een ruimtewandeling uitvoerde. Naast de eerste Franse astronaut, kreeg Saljoet 7 in april 1984 ook nog het bezoek van de eerste Indiase ruimtevaarder (Rakesh Sharma). Hij verbleef in totaal zeven dagen in de ruimte en keerde met het Sojoez T-10 ruimtetuig terug naar de Aarde. Een heel opvallende missie ten tijde van het Saljoet 7 ruimtestation was de Sojoez T-15 missie. Deze missie werd uitgevoerd door de kosmonauten Leonid Kizim en Vladimir Solovyov en ging op 13 maart 1986 van start. Na de lancering koppelde de Sojoez T-15 zich vast aan de pas gelanceerde basismodule voor het Mir ruimtestation waarna de crew 51 dagen later wegvloog van het Mir ruimtestation en een bezoek bracht aan Saljoet 7. Dit was de eerste maal in de geschiedenis van de ruimtevaart dat een bemand ruimtetuig in een baan om de Aarde twee ruimtestations bezocht. Leonid Kizim en Vladimir Solovyov verbleven vervolgens vijftig dagen aan boord van Saljoet 7 waarna ze opnieuw terugkeerden met hun Sojoez T-15 ruimtetuig naar het Mir ruimtestation. Tijdens hun reizen van het ene ruimtestation naar het andere namen de twee kosmonauten ook steeds persoonlijke spullen en experimenten mee.
De eerste Indiase ruimtevaarder Rakesh Sharma samen met vijf Russische kosmonauten
aan boord van Saljoet 7 - Foto: SpaceFacts
Net als bij het Saljoet 6 ruimtestation konden de kosmonauten aan boord van Saljoet 7 tijdens langdurige ruimtevluchten rekenen op bevoorrading van Russische Progress ruimtetuigen. Zo werd op 23 mei 1982 de eerste Progress richting Saljoet 7 gelanceerd waarna deze zich twee dagen later succesvol vasthechtte aan het ruimtestation. Alles samen brachten dertien onbemande Progress ruimtetuigen tussen mei 1982 en augustus 1985 een bezoek aan Saljoet 7 waardoor dit ruimtestation steeds weer werd bevoorraad van voedsel, kledij, brandstof, zuurstof en experimenten.
TKS-modules
Eén van de koppelpoorten van Saljoet 7 werd aangepast zodat zich ook zwaardere en grotere modules zouden kunnen vasthechten aan dit ruimtestation. De Sovjet-Unie wou deze technologie in de ruimte uitvoerig testen aangezien het Mir ruimtestation zou bestaan uit verschillende grote modules die in de ruimte aan elkaar gekoppeld werden. Op 2 maart 1983 lanceerde de Sovjet-Unie een krachtige Proton raket met aan boord de TKS-3 ruimtemodule. Deze module, ook gekend onder de naam ‘Kosmos 1443’, was een onderdeel van het Transportnyi Korabl’ Snabzheniia (TKS) programma dat oorspronkelijk deel uitmaakte uit het Russische militaire Almaz ruimteprogramma. TKS-modules hadden een lengte van 13,2 meter, beschikten over een leefbare ruimte van 45 kubieke meter en bestonden uit de Merkur terugkeercapsule en de Functional Cargo Block (FGB). Twee dagen na de lancering koppelde de Kosmos 1443 zich vast aan het Saljoet 7 ruimtestation waarna beiden tuigen aan elkaar vastgehecht bleven tot en met 14 augustus 1983. Nadat de TKS-module zich had losgemaakt van het Saljoet 7 ruimtestation werden de Merkur capsule en de Functional Cargo Block van elkaar gescheiden. Uiteindelijk keerde de Merkur terugkeercapsule van de TKS-3 op 23 augustus 1983 terug naar de Aarde met aan boord 350 kilogram aan onderdelen en experimenten uit het Saljoet 7 ruimtestation. Op 27 september 1985 werd opnieuw een TKS-module in de ruimte gebracht door de Sovjet-Unie die ditmaal de naam ‘Kosmos 1686’ kreeg. Aan boord van de Merkur terugkeercapsule van deze TKS-module werden alle onderdelen voor kosmonauten uitgehaald en vervangen door infraroodcamera, de Ozon spectrometer en een hoge resolutiecamera. Nadat de Kosmos 1686 zich succesvol had vastgehecht aan het Saljoet 7 ruimtestation gebruikte de Sovjet-vluchtleiding deze TKS-module om het ruimtestation in een hogere baan om de Aarde te brengen. Zo werden in augustus 1986 de raketmotoren van de TKS-4 module tot ontbranding gebracht waardoor het Saljoet 7 ruimtestation en de TKS zich tot op een hoogte van 474 kilometer bracht. Dankzij deze ‘reboost’ kon het Saljoet 7 ruimtestation nog vele jaren extra in de ruimte blijven.
Problemen herstellen
Helaas kende men met het Saljoet 7 ruimtestation ook enkele ernstige problemen. Zo merkten de twee kosmonauten Vladimir Lyakhov en Alexander Alexandrov tijdens hun verblijf aan boord van Saljoet 7 op dat de druk in één van de brandstoftanks van het ruimtestation vrijwel op nul stond. Toen Alexandrov naar buiten keek, merkte hij vervolgens ook een brandstoflek op waarna de vluchtleiding meteen op de hoogte werd gebracht. Deze besliste dat kosmonauten maar moesten proberen om de beschadigde brandstofleiding te herstellen tijdens een onvoorziene ruimtewandeling. De ingewikkelde en risicovolle ruimtewandeling werd uitgevoerd door de volgende Saljoet 7 bemanning, Leonid Kizim en Vladimir Solovyov. Na een ruimtewandeling die meer dan vier uur duurde, slaagden de twee er in om twee lekken te herstellen. Aangezien men speciaal gereedschap nodig had om en derde lek te kunnen herstellen, werd dit later hersteld nadat een volgende Saljoet 7 crew dit gereedschap had meegebracht. Op 11 februari 1985, toen Saljoet 7 niet was bemand, verloor men plots ook alle contact met dit ruimtestation. Het ruimtestation sloeg op drift en alle systemen waren uitgeschakeld. Opnieuw werd beslist dit probleem te laten herstellen door kosmonauten. Vladimir Dzhanibekov en Viktor Savinykh vlogen vervolgens met hun Sojoez T-13 ruimtetuig in juni 1985 naar Saljoet 7 en koppelde zich manueel aan het rondtollende ruimtestation. De koppeling van de Sojoez T-13 aan Saljoet 7 bleek een zeer ingewikkelde en risicovolle onderneming te zijn aangezien alle koppelingssystemen aan boord van het ruimtestation eveneens waren uitgeschakeld. Doordat alle systemen aan boord van Saljoet 7 niet meer functioneerden, namen de twee kosmonauten stalen van de lucht aan boord van Saljoet 7 waarna de crew zich in winterkledij aan boord van het ruimtestation begaf. De twee kosmonauten slaagden er uiteindelijk in het probleem, dat werd veroorzaakt door een batterijsensor, te herstellen waarna het ruimtestation en zijn systemen enkele dagen later opnieuw operationeel werd. De herstellingsmissie van Vladimir Dzhanibekov en Viktor Savinykh wordt door zijn complexiteit vaak omschreven als één van de meest indrukwekkende ruimte-herstellingen uit de ruimtevaart.
De ruimtewandeling van de Russische kosmonaute Svetlana Savitskaya - Foto: SpaceFacts
Einde van Saljoet 7
Na het laatste bezoek van de Sojoez T-15 crew in 1986 werd het Saljoet 7 ruimtestation niet meer bemand. Ondertussen had de Sovjet-Unie de basismodule voor het Mir ruimtestation in een baan om de Aarde gebracht waardoor kosmonauten nu een nieuwe thuis in de ruimte hadden. Tussen 19 en 22 augustus 1986 werden de raketmotoren van de Kosmos 1686 ruimtemodule, die op dat moment was vastgehecht aan Saljoet 7, tot ontbranding gebracht waardoor het Saljoet 7 ruimtestation zich nu in baan om de Aarde bevond op een hoogte van 475 kilometer. De Sovjet-Unie had deze baancorrectie uitgevoerd om te voorkomen dat Saljoet 7 zou opbranden in de atmosfeer van de Aarde aangezien het ruimtestation steeds meer hoogte verloor. Uiteindelijk bleven beide modules, Kosmos 1686 en Saljoet 7, aan elkaar vastgehecht tot 7 februari 1991 toen deze terugkeerden in de atmosfeer van de Aarde en er in opbrandde. De terugkeer verliep echter niet zonder problemen aangezien men het voorziene terugkeerpunt had gemist waardoor brokstukken van het ruimtestation nu niet in de Stille Oceaan terecht kwamen maar wel op Argentijns grondgebied. Hiermee kwam een einde aan het Saljoet 7 ruimtestation en aan het Saljoet ruimteprogramma dat de Sovjet-Unie opnieuw enkele belangrijke records had opgeleverd. Dankzij de Saljoet ruimtestations beschikte de Sovjet-Unie over een enorme kennis op vlak van langdurige bemande ruimtemissies en het koppelen van ruimtetuigen. Alles samen verbleef Saljoet 7 3 216 dagen in de ruimte en maakte het 51 917 omwentelingen om onze planeet. Tijdens zijn operationele bestaan was dit ruimtestation 816 dagen bemand. Dankzij het succes van Saljoet 7, en zijn voorgangers, kon de Sovjet-Unie nu starten met de bouw van het grote modulaire ruimtestation Mir.
Technische gegevens Saljoet 7 ruimtestation
| Technische naam: | DOS-6 |
| Lengte: | 16 m |
| Maximale diameter: | 4,1 m |
| Gewicht: | 19,82 ton |
| Volume: | 90 m³ |
| Aantal zonnepanelen: | 3 |
| Aantal koppelingspoorten: | 2 |
| Lanceerdatum: | 19 april 1982 |
| Lanceerbasis: | Baikonur (Kazachstan) |
| Draagraket: | Proton-K |
| Fabrikant: | RKK Energia |
| Omwentelingen om de Aarde: | 51 917 |
| Terugkeer in de atmosfeer: | 7 februari 1991 |
Het Russische Saljoet 7 ruimtestation in een baan om de Aarde - Foto: IMDb
- Hits: 8899
K. Christiaens
Medebeheerder & hoofdredacteur van Spacepage.
Oprichter & beheerder van Belgium in Space.
Ruimtevaart & sterrenkunde redacteur.
