Op donderdag 28 oktober 2021 barste een krachtige X-1 klasse zonnevlam los van de zon. De laatste maanden werd onze ster steeds actiever en de X-1 zonnevlam van 28 oktober 2021 is momenteel de 2de krachtigste uitbarsting uit deze huidige zonnecyclus. X-klasse uitbarstingen zijn de krachtigste in hun soort en kunnen op aarde voor een uitval zorgen van radioverbindingen en van elektriciteitscentrales. Deze X-klasse uitbarsting doet denken aan de gekende Halloween storm uit 2003 waar op exact dezelfde datum in 2003 een X17 uitbarsting voor Poollicht zorgde in de nacht van 30 oktober 2003 in België en Nederland.
Een zonnevlam is een grote explosie op de zon die plaatsvind wanneer de opgeslagen energie in verstrengelde magnetische velden (meestal boven zonnevlekken) plotseling vrijkomt. Zonnevlammen produceren een uitbarsting van straling over het elektromagnetisch spectrum, van radiogolven tot röntgenstraling en gammastralen. De energie die vrijkomt heeft het equivalent gelijk aan miljoenen atoombommen die gelijktijdig ontploffen! Zonnevlammen komen het vaakst voor wanneer de zon actief is, de Zon kent dan ook een cyclus waarin er een zonneminimum is met amper activiteit en een zonnemaximum met hoge zonneactiviteit. Rond het zonnemaximum kunnen er zich meerdere zware uitbarstingen zich voordoen. De huidige 25ste cyclus legt de verwachtingen alvast hoog, de nieuwe cyclus is nog maar enkele jaren gestart en we zien al mooie perioden met verhoogde zonneactiviteit. Sterke zonnevlammen zijn zeldzamer dan de zwakkere zonnevlammen. Sommige (vooral sterke) zonnevlammen staan erom bekend dat deze enorme hoeveelheden zonneplasma kunnen uitstoten. Dit noemen we ook wel een coronale massa uitstoot of CME. Coronale massa uitstoten staan erom bekend dat deze, net als bij coronale gaten, geomagnetische stormen kunnen veroorzaken wanneer deze bij de aarde aankomen.
X-klasse zonnevlammen zijn de sterkste zonnevlammen die er zijn. Deze krachtige zonnevlammen zorgen voor radiostoringen (radio black-outs) aan de dagzijde van de aarde en kunnen ook voor langdurige en sterke protonenstormen zorgen. Als de uitbarsting niet impulsief is en plaatsvind rond een zonnevlekkengebied die in een Aardgerichte positie op de zonneschijf staat, is er kans dat er een coronale massa uitstoot vrijkomt die een sterke geomagnetische storm kan veroorzaken met poollicht in Nederland en België tot gevolg.
Foto: NASA/GSFC/SDO
De X-1 klasse zonnevlam van donderdag 28 oktober 2021 barste om 17u15 Belgische tijd los van de zon en was afkomstig van zonnevlekkengroep AR2887. Voorafgaand op de X-1 klasse uitbarsting waren er op 28 oktober 2021 ook al twee M-klasse uitbarstingen te zien. Tot op heden was dit de tweede X-klasse uitbarsting van de 25ste zonnecyclus. De X-1 klasse uitbarsting, die naar de aarde gericht was, zal in de nacht van 30 op 31 oktober ongetwijfeld zorgen voor poollichtactiviteit en is er ook wel een klein kansje op Poollicht in de Lage Landen! Wil je meer weten over de activiteit van de zon en dit in real-time volgen? Bezoek dan onze populaire zusterwebsite Poollicht.be: www.poollicht.be
