Op vrijdag 15 september 2017 heeft de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA afscheid genomen van de succesvolle ruimtesonde Cassini. Tijdens de laatste fase van de missie vloog het onbemande ruimtevaartuig met een snelheid van ongeveer 120 000 kilometer per uur zo dicht langs de planeet Saturnus dat deze uit elkaar is gespat en de brokstukken vervolgens zijn gesmolten in de atmosfeer van de prachtige planeet. Hiermee is een einde gekomen aan meer dan twintig jaar onderzoek van Saturnus, zijn prachtig ringenstelsel en zijn vele tientallen manen.
Cassini begon op 26 april 2017 met een eerste van 22 volledige banen om de planeet Saturnus. Elke omwenteling om deze gigantische planeet duurde ongeveer 6,5 dagen en Cassini vloog telkens door de opening tussen Saturnus en zijn ringenstelsel. Tijdens de laatste scheervlucht van Cassini verdween het ruimtevaartuig tussen de ringen van de planeet waarna deze uit elkaar is gespat en vervolgens is gesmolten in de atmosfeer van Saturnus. Het ruimtetuig dook de atmosfeer van Saturnus binnen op een hoogte van ongeveer 2 000 kilometer boven het punt waar wetenschappers schatten dat de bovenkanten van de wolken zich bevinden. De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie liet om 13u55 Belgische tijd weten dat het contact met Cassini definitief was verbroken. NASA en haar wetenschappers kozen voor het laten vergaan in de atmosfeer van Saturnus doordat men anders de controle over de ruimtesonde zou verliezen aangezien de brandstof bijna op was. Op deze manier wou men voorkomen dat het ruimtetuig op één van de manen van Saturnus zou neerstorten en deze verontreinigt. Tijdens de laatste momenten van Cassini heeft het ruimtetuig geen beelden van de naderende Saturnus naar de Aarde teruggestuurd. Hiervoor was geen gelegenheid meer en de resterende zendcapaciteit was nodig om de data afkomstig van nog enkele werkende instrumenten aan boord van Cassini veilig te stellen. Zo zou de Ion and Neutral Mass Spectrometer (INMS) de samenstelling en de structuur van de atmosfeer nog hebben onderzocht. De laatste data afkomstig van de ruimtesonde arriveerde ongeveer 83 minuten later op Aarde. Doordat enkele instrumenten van Cassini nog steeds actief waren tijdens de laatste levensminuten van het ruimtetuig verwachten wetenschappers nog enkele belangrijke onthullingen over de atmosfeer van de planeet. Uiteindelijk stuurde Cassini op donderdag 14 september zijn laatste foto’s terug naar de Aarde. Op dat moment bevond het ruimtevaartuig zich op een afstand van 572 000 kilometer van de planeet waardoor er een prachtige groothoekopname kon worden gemaakt van de Saturnus en zijn prachtig ringenstelsel.
De Cassini ruimtesonde werd samen met de Huygens lander in 1997 gelanceerd waarna Cassini op 1 juli 2004 de planeet Saturnus bereikte. In 2005 maakte de Europese lander Huygens voor de eerste maal een zachte landing op het oppervlak van de Saturnusmaan Titan. Tot op heden is dit nog steeds de verste plaats in ons zonnestelsel waar een door de mens gebouwd ruimtetuig op landde. Sinds zijn aankomst bij Saturnus heeft de ruimtesonde een schat aan informatie over de prachtige planeet met zijn ringen en vele manen doorgestuurd naar de Aarde. Zo ontdekten wetenschappers aan de noordpool van Saturnus een hexagonale storm met een diameter van maar liefst 25 000 kilometer. Ook werden er nieuwe manen ontdekt rond Saturnus en bleek de Saturnusmaan Enceladus enorme geisers te hebben die waterdamp de ruimte in slingeren. Wetenschappers gingen er altijd van uit dat Enceladus een grote bol ijs was maar dit veranderde snel toen Cassini foto's naar de Aarde terugstuurde waarop geisers te zien zijn die waterdamp uitspuwen. Daarnaast leerde Cassini ons ook bijzonder veel over de vele manen van Saturnus en de invloed van de planeet op deze manen. Alles samen legde Cassini bijna 8 miljard kilometer af en maakte dit onbemande ruimtevaartuig 300 omwentelingen om Saturnus. Gedurende zijn operationele bestaan stuurde Cassini maar liefst 453 000 foto's terug naar de Aarde en werd er 635 gigabytes aan data verzamelt. NASA ziet Cassini dan ook als één van de meest succesvolle en ambitieuze ruimtemissies van de laatste decennia. Cassini is voorlopig de laatste ruimtesonde die de planeet Saturnus een bezoek bracht. Nieuwe missies naar deze prachtige fascinerende planeet staan voorlopig niet meer op het programma. Er bestonden plannen voor een Europees-Amerikaanse missie naar de Saturnusmanen Titan en Enceladus maar deze plannen werden in de koelkast geplaatst.
Illustratie van de laatste fase van Cassini alvorens deze atmosfeer van Saturnus indook - Foto: NASA
