De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA wil met een nieuwe missie op zoek gaan naar het verre verleden en de oorsprong van het heelal. Met deze missie, die de naam 'Spectro-Photometer for the History of the Universe, Epoch of Reionization and Ices Explorer' (SPHEREx) kreeg, wil men de hemel zowel in optisch licht alsook in nabije-infrarode golflengten afspeuren op om deze manier meer te leren over meer dan 300 miljoen sterrenstelsels en 100 miljoen sterren die zich op afstanden bevinden tot 10 miljard lichtjaar. Het ruimtetuig moet in 2023 de ruimte ingaan en deze missie heeft een prijskaartje van 242 miljoen dollar.
De Spectro-Photometer for the History of the Universe, Epoch of Reionization and Ices Explorer (SPHEREx) missie maakt deel uit van NASA's Explorer programma en werd geslecteerd door NASA uit negen voorstellen die werden ingediend voor het Astrophysics Explorers Program. In totaal heeft de SPHEREx missie drie doelstellingen. Zo wil men in eerste instantie de fysica bestuderen van de uitbreiding van het universum. Dit gaat SPHEREx doen door de zogeheten 'roodverschuiving' opnieuw zeer gedetailleerd te meten door meer sterrenstelsels over een groter gebied aan de hemel te onderzoeken dan tijdens vorige missies. In een tweede doelstelling willen astronomen de geschiedenis van het licht van de onderzochte sterrenstelsels onderzoeken. Zo wil men op zoek gaan naar kleine fluctuaties in het kosmisch achtergrondlicht die zouden kunnen aangeven wanneer sommige van de eerste sterren en melkwegstelsels precies ontstonden. Dit kan volgens wetenschappers een ongekende galactische kaart opleveren met daarin als het ware 'vingerafdrukken' van de eerste momenten in de geschiedenis van het universum. Het derde doel van deze ambitieuze missie is om miljoenen sterren in onze kosmische omgeving te onderzoeken. Op die manier wil men op zoek gaan naar water en organische moleculen zoals koolmonoxide, koolstofdioxide en methanol, die een heel belangrijke rol hebben gespeeld bij het ontstaan van het leven zoals wij dit nu kennen. Het ruimtetuig zal met behulp van een telescoop deze verbindingen zoeken op plaatsen waar nieuwe sterren en planeten worden gevormd. Data afkomstig van dit onderzoek van SPHEREx kan op zijn beurt dan weer worden gebruikt als nieuwe doelen voor waarnemingen met de toeomstige James Webb en Wide-Field Infrared Survey ruimtetelescopen. Na de lancering zal deze missie een levensduur hebben van ongeveer twee jaar.
Eerste ontwerp van de SPHEREx ruimtetelescoop - Foto: NASA/Caltech
