De eerste commerciële telescoop voor deep-space astronomie ter wereld gaat op zoek naar sterren die in hun baan bewoonbare exoplaneten zouden kunnen hebben. De Mauve-telescoop, ontwikkeld door de in Londen gevestigde start-up Blue Skies Space, is zo groot als een kleine koffer en is uitgerust met een standaard ultravioletspectrometer die is aangepast om flitsende sterren te monitoren.
Het is een van de ladingen die zal worden gelanceerd tijdens de komende Transporter-15-missie van SpaceX, die momenteel gepland staat voor niet eerder dan november 2025. Net als onze zon produceren andere sterren in het universum uitbarstingen, flitsen van hoogenergetische straling uit de donkere, magnetisch dichte gebieden die bekend staan als zonnevlekken. Elke uitbarsting stuurt een golf van energetische deeltjes naar de omgeving van de ster. Wanneer een dergelijke golf de aarde overspoelt, verstoort de straling, bestaande uit röntgenstraling en extreem ultraviolet licht, de radiotransmissies, wat black-outs veroorzaakt. De zonnevlam verstoort ook de ionosfeer, de elektrisch geladen laag van de atmosfeer van de aarde op een hoogte van meer dan 32 kilometer. Deze storing beïnvloedt de nauwkeurigheid van het navigatie- en positioneringssignaal van satellieten, zoals het Amerikaanse GPS-systeem.
Maar de zon is geen erg actieve ster. Onderzoek wijst uit dat veel van haar zusters veel temperamentvoller zijn. De stralingsuitbarstingen die sommige sterren produceren zijn zo intens en zo frequent dat ze vrijwel elk object in hun omgeving verschroeien, waardoor er geen leven kan ontstaan. Door de uitbarstingen van honderden sterren te volgen, zal Mauve astronomen helpen om die sterren te selecteren die meer kans hebben op bewoonbare exoplaneten. “Mauve zal ons in staat stellen om het gedrag van sterren te begrijpen wanneer ze grote hoeveelheden energie uitstralen”, vertelde Marcell Tessenyi, oprichter en CEO van Blue Skies Space, aan Space.com. “Het zal ons ook helpen te begrijpen wat voor soort effecten deze sterren kunnen hebben op de planeten in hun omgeving. We zullen kunnen begrijpen welke sterren waarschijnlijk schadelijk zijn voor een leefomgeving en welke onschadelijk zijn.”
De laatste speciale missie om ultraviolet licht van sterren te observeren, de International Ultraviolet Explorer, eindigde in 1996. De legendarische Hubble-ruimtetelescoop kan dergelijke metingen uitvoeren, maar de beschikbare observatietijd is beperkt, aldus Tessenyi. Honderden wetenschappelijke teams van over de hele wereld strijden om observatietijd op de ervaren ruimtetelescoop, waarbij ze een groot aantal uitdagende astronomische onderzoeksprojecten nastreven die met geen enkel ander sterrenkijkapparaat kunnen worden uitgevoerd. Aangezien de wetenschappelijke belangstelling voor exoplaneten toeneemt, besloot Blue Skies Space om met een kleine, goedkope telescoop in te spelen op de groeiende vraag naar observaties van sterrenvlammen en de verkregen gegevens via een jaarlijks abonnementsmodel aan wetenschappers over de hele wereld te verkopen.
“De ruimtevaartorganisaties leveren fantastisch werk door ruimte telescopen van zeer hoge kwaliteit te leveren, maar soms kan dat lang duren”, aldus Tessenyi. “En wanneer deze satellieten operationeel zijn, zoals de Hubble Space Telescope of James Webb, moeten mensen een aanvraag indienen en hopen dat ze de observatietijd krijgen die ze nodig hebben. Maar niet alle wetenschap vereist een zeer grote en gecompliceerde satelliet.” Met de goedkope Mauve (het bedrijf weigerde de exacte kosten van de missie bekend te maken) is Blue Skies Space een pionier in een nieuwe benadering van astronomisch onderzoek vanuit de ruimte. Hoewel de nieuwe commerciële ruimtevaartfilosofie van het snel en goedkoop bouwen van satellieten al jaren de beeldvorming van de aarde vanuit de ruimte domineert, is de diepruimteastronomie tot nu toe vooral in de tegenovergestelde richting gegaan, met een trend naar complexere machines die miljarden dollars kosten.
Mauve, gebouwd in minder dan drie jaar, is de eerste satelliet van Blue Skies Space die gelanceerd wordt, hoewel het ontwerp pas na een andere missie, genaamd Twinkle, tot stand kwam. Twinkle, die naar verwachting later dit decennium de ruimte in zal gaan, is een grotere satelliet met een gewicht van 150 kilogram en een telescoop van 45 cm. Net als Mauve zal Twinkle op zoek gaan naar exoplaneten rond nabije sterren en informatie verzamelen over hun chemische samenstelling. Maar Mauve, aldus Tessenyi, zal de onderzoekers helpen om in te zoomen op de meest veelbelovende sterrenstelsels, om het werk van Twinkle te vergemakkelijken. Tessenyi zei dat ondanks de aanvankelijke scepsis onder wetenschappers over de vraag of de nieuwe ruimtevaartmethode zou werken voor de astronomie, Blue Skies Space veel belangstelling heeft gezien voor beide missies. Negentien universiteiten van over de hele wereld hebben zich al aangemeld voor de gegevens, die begin volgend jaar naar de aarde zullen worden gestreamd.
Mauve zal gedurende ten minste drie jaar in een baan om de aarde draaien op een hoogte van 500 kilometer. Als het project succesvol is, zal Blue Skies Space in de toekomst mogelijk meer satellieten aan zijn vloot toevoegen. Het bedrijf bestudeert al een concept voor een opvolger van Mauve, een krachtigere UV-waarnemer genaamd Mauve+. “We financieren de satellieten vooraf, brengen ze in de ruimte en zodra de missie operationeel is, stellen we de gegevens beschikbaar aan gebruikers en verdienen we in de loop van de tijd de kosten van de bouw en exploitatie terug”, aldus Tessenyi. “Als de satelliet een succes is en we een overschot maken, herinvesteren we dat in onze volgende satellieten en laten we het bedrijf groeien om meer satellieten te leveren met behulp van dit model.”
Bron: Space.com
