Nieuw onderzoek, grotendeels gebaseerd op informatie van de Copernicus Sentinel-1 en ESA's CryoSat satellietmissies, heeft alarmerende bevindingen onthuld over de staat van Antarctica's ijsplaten: 40% van deze drijvende platen is de afgelopen kwart eeuw aanzienlijk in volume afgenomen. Dit onderstreept de steeds snellere gevolgen van klimaatverandering op het meest zuidelijke continent ter wereld, maar het beeld van de verslechtering van het ijs is gemengd.
De studie, gefinancierd door ESA's Earth Observation Science for Society programma en nu gepubliceerd in het tijdschrift Science Advances, is gebaseerd op 100.000 satellietradarbeelden om een belangrijke beoordeling te maken van de 'gezondheidstoestand' van Antarctica's ijsplaten. Deze enorme drijvende uitlopers van de ijskap van het continent spelen een cruciale rol bij het stabiliseren van de gletsjers in de regio door als steunpilaren te fungeren en de ijsstroom naar de oceaan af te remmen. Antarctica heeft dus te maken met een dubbele whammy, naarmate de ijskappen kleiner worden, neemt de snelheid waarmee ijs van de ijskap verdwijnt toe. Het onderzoeksteam, geleid door wetenschappers van de Universiteit van Leeds, ontdekte dat 71 van de 162 ijskappen rond Antarctica in volume zijn afgenomen, waardoor bijna 67 biljoen ton smeltwater in de oceaan terecht is gekomen. Afgezien van het feit dat de ijskappen massa verliezen, kan deze toevoeging van zoet water aan de oceaan gevolgen hebben voor de circulatiepatronen in de oceaan. Bovendien ontdekte het onderzoeksteam dat bijna alle ijsplaten aan de westkant van Antarctica ijs verloren. Daarentegen bleven de meeste ijsplaten aan de oostkant intact of namen in massa toe.
Benjamin Davison, een onderzoeker aan de Universiteit van Leeds, zei: "Er is een gemengd beeld van de verslechtering van de ijskappen en dit heeft te maken met de temperatuur van de oceaan en de oceaanstromingen rond Antarctica. "De westelijke helft wordt blootgesteld aan warm water, waardoor de ijsplaten snel van onderaf kunnen eroderen, terwijl een groot deel van Oost-Antarctica momenteel wordt beschermd door een band van koud water aan de kust." Antarctica is een uitgestrekt continent en de zeeën aan de westkant hebben te maken met andere stromingen en winden dan aan de oostkant, en dit drijft warmer water onder de ijsplaten op de westflank. Als gevolg hiervan kende de Getz Ice Shelf enkele van de grootste ijsverliezen, waar 1,9 biljoen ton ijs verloren ging gedurende de onderzoeksperiode van 25 jaar. Slechts 5% hiervan werd veroorzaakt door afkalven, waarbij grote brokken ijs van de plaat afbreken en in de oceaan vallen. De rest was te wijten aan het smelten aan de basis van de ijsplaat. Ook de Pine Island Ice Shelf verloor 1,3 biljoen ton ijs. Ongeveer een derde van dit verlies, 450 miljard ton, was te wijten aan het afkalven. De rest was te wijten aan het smelten van de onderkant van de ijsplaat. De Amery Ice Shelf daarentegen, aan de andere kant van Antarctica en omgeven door veel kouder water, won 1,2 biljoen ton ijs.
Dr. Davison voegde eraan toe: "We hadden verwacht dat de meeste ijskappen cycli van snelle, maar kortstondige krimp zouden doormaken, waarna ze langzaam weer zouden aangroeien. In plaats daarvan zien we dat bijna de helft krimpt zonder enig teken van herstel." Anna Hogg, ook van de Universiteit van Leeds, zei: "Het onderzoek heeft belangrijke bevindingen opgeleverd. We hebben de neiging om te denken aan ijsplaten die cyclisch vooruit en achteruit gaan. In plaats daarvan zien we een gestage afname door smelten en afkalven. "Veel van de ijsplaten zijn sterk achteruitgegaan: 48 hebben meer dan 30% van hun oorspronkelijke massa verloren in slechts 25 jaar. Dit is nog meer bewijs dat Antarctica verandert omdat het klimaat opwarmt." Satellieten zijn de sleutel tot het monitoren van het afgelegen poolgebied. Behalve dat ze afgelegen zijn, zijn ze ook gehuld in duisternis tijdens de poolwinters. Hier zijn satellieten met radarinstrumenten, die door het donker kunnen 'zien' en het hele jaar door beelden en metingen kunnen leveren, bijzonder relevant. De Copernicus Sentinel-1-missie is de belangrijkste radarmissie van Europa en levert beelden ongeacht of het dag of nacht is en ongeacht het weer. ESA's CryoSat heeft een radarhoogtemeter aan boord om veranderingen in de hoogte van het ijs te meten, die nodig zijn om veranderingen in het werkelijke ijsvolume te berekenen. Noel Gourmelen, van de Universiteit van Edinburgh en Earthwave, merkte op: "ESA's CryoSat is ook een ongelooflijk hulpmiddel voor het monitoren van de polaire omgeving.
"Het vermogen om de erosie van ijsplaten door de oceaan eronder nauwkeurig in kaart te brengen, maakte deze nauwkeurige kwantificering en verdeling van het verlies van ijsplaten mogelijk, maar onthulde ook fascinerende details over hoe deze erosie plaatsvindt." Mark Drinkwater van ESA: "Om de klimaatverandering op het enorme Antarctische continent te monitoren en te volgen, is een satellietsysteem nodig dat het hele jaar door routinematig gegevens vastlegt. "De Sentinel-1 satellietmissie van het Europese Copernicus-programma heeft aan deze behoefte voldaan. Samen met de historische gegevens die zijn verzameld door zijn ESA-voorgangers ERS-1, ERS -2 en Envisat, heeft de Sentinel-1-missie een revolutie teweeggebracht in ons vermogen om de drijvende ijsplaten in kaart te brengen, als graadmeter voor de massabalans en de gezondheid van de Antarctische ijskap. "In de nabije toekomst zullen we de monitoring van Antarctica verder uitbreiden met drie nieuwe polair gerichte missies CRISTAL, CIMR en ROSE-L."
Bron: ESA
