Algemeen
Het sterrenbeeld Stier (Taurus) bevindt zich aan de noordelijke sterrenhemel en is één van de oudste sterrenbeelden dat we kennen. De geschiedenis van het sterrenbeeld gaat terug tot in de bronstijd. In grootte is Stier het 17de sterrenbeeld. Taurus is één van de twaalf sterrenbeelden van de Dierenriem en het behoort tot de 48 klassieke sterrenbeelden van Ptolemeus.
Mythologie
Het sterrenbeeld kan in verband gebracht worden met veel legendes en mythische verhalen maar in één daarvan was dit sterrenbeeld een afbeelding van de stier waarin Jupiter (Zeus) zich had verandert om Europa, de dochter van de koning van Fenicië Agenor, te kunnen verleiden. Toen Europa op een dag met vriendinnen aan het spelen was op het strand kwam een kudde runderen op hen afgelopen waarbij één van deze runderen een prachtige witte stier was. Europa voelde zich meteen aangetrokken tot deze witte stier, die eigenlijk Jupiter was, en nadat ze zijn hoorns had versierd met slingers klom het meisje op de rug van deze stier. Voor Europa het ook maar door had dook de stier met het meisje op zijn rug de zee in en begon deze te zwemmen naar het eiland Kreta waar hij terug de gedaante aannam van Jupiter. Europa liet zich door Jupiter verleiden en uit hun verbintenis werd later Minos geboren die koning van Kreta zou worden.
Waar en wanneer vind ik de Stier aan de sterrenhemel?
Eenmaal men de drie sterren gevonden heeft die de gordel van het sterrenbeeld Orion voorstellen, moet men deze lijn doortrekken in het noordwesten en komen we uit in het hartje van het sterrenbeeld Stier (Taurus). Deze constellatie is het best zichtbaar in de maanden november en december en dit dierenriemteken is zelfs totaal niet zichtbaar wanneer de zon in dit sterrenbeeld staat tussen half mei en half juni. Op winternachten is dit sterrenbeeld ook zeer eenvoudig te herkennen aan de prachtige open sterrenhoop Messier 45 (Pleiaden) dat zich in dit sterrenbeeld bevindt en al heel goed met het blote oog op te merken is.
Aangrenzende sterrenbeelden
- Orion
- Voerman (Auriga)
- Ram (Aries)
- Walvis (Cetus)
- Eridanus
- Tweelingen (Gemini)
- Perseus
Wat zijn de belangrijkste sterren?
De helderste ster uit het sterrenbeeld Stier is ongetwijfeld de ster Aldebaran (Alfa) die magnitude 0,9 heeft en op een afstand van 70 lichtjaar van ons staat. Deze rode superreus staat op grens van de bekende open sterrenhoop de Hyaden maar maakt hier zelf geen deel van uit. De tweede helderste ster uit deze constellatie is de ster El Nath (Beta) die één van de hoorns voorstelt van de stier en magnitude 1,7 heeft. El Nath is een hete, wit gekleurde ster die in de sterrenkunde een blauwe reus wordt genoemd. In het sterrenbeeld Stier (Taurus) bevinden zich ook enkele interessante dubbelsterren waarvan de ster Chi bestaat uit twee sterren die elk magnitude 5,5 en 8,2 hebben en waarvan de ene een blauwe en de andere een gele kleur uitstraalt.
Welke andere objecten zijn er te vinden in Stier?
In het sterrenbeeld Stier (Taurus) vinden we één van de mooiste en meest bekende deep-sky objecten terug. Dit object kennen we als Messier 45 of de 'Pleiaden' en is een prachtige open sterrenhoop met een visuele helderheid van magnitude 1,6. De helderste sterren van de Pleiaden werden genoemd naar zeven zusters uit de Griekse mythologie: Sterope, Merope, Electra, Maia, Taygete, Celaeno en Alcyone, samen met hun ouders Atlas en Pleione. Dit is één van de dichtstbijzijnde open sterrenhopen die zich op een afstand van 'slechts' 440 lichtjaren van ons bevindt. Messier 45 kunnen we zeer eenvoudig met het blote oof waarnemen en is hierdoor een deep-sky object dat al bekend was bij heel wat verschillende culturen. Deze open sterrenhoop bestaat uit jonge, zeer hete sterren die minder dan 100 miljoen jaar oud zijn. Naast de Pleiaden kunnen we in het sterrenbeeld Stier (Taurus) ook de prachtige supernovarestant Messier 1 waarnemen. Dit deep-sky object kennen we ook als de 'Krabnevel' en heeft een visuele helderheid van magnitude 8,4. Messier 1 heeft zijn naam te danken aan de eerste schets van Lord Rosse in 1844 van deze nevel, die deed denken aan een krab. De supernova die verantwoordelijk is voor dit deep-sky object werd op 4 juli 1054 waargenomen door Chinese astronomen en is de derde vroegste bekende waarneming van een supernova. Onder goede donkere omstandigheden is de nevel zichtbaar in een verrekijker of een kleine telescoop als een wazig vlekje. In het sterrenbeeld Stier (Taurus) kunnen we ook de planetaire nevel NGC 1514 terugvinden. Deze planetaire nevel kreeg ook de naam 'Crystal Ball Nebula' omwille van zijn uiterlijk en heeft een visuele helderheid van magnitude 9,4. In het sterrenbeeld Stier (Taurus) kunnen we ook het merkwaardige deep-sky object NGC 1555 terugvinden dat we ook kennen onder de naam 'Hind’s Veranderlijke Nevel'. Deze reflectienevel werd op 11 oktober 1852 ontdekt door de Engelse astronoom John Russell Hind en is niet altijd even helder.
De prachtige open sterrenhoop Messier 45 - Foto: NASA/ESA
De indrukwekkende Krabnevel (Messier 1) gezien door de Hubble ruimtetelescoop - Foto: NASA/ESA
NGC 1555 - Foto: Adam Block/Mount Lemmon SkyCenter/University of Arizona
