Luna 16 is ongetwijfeld één van Rusland's grootste onbemande ruimtevaart successen. Tijdens deze missie werd met succes een lander op het maanoppervlak gebracht waarna een kleinere sonde een bodemstaal van het maanoppervlak terug naar de Aarde bracht. Dit was, na de Apollo 12 en Apollo 13 missies, het derde tuig dat bodemstalen van de maan terug naar de Aarde bracht. Hierdoor werd Rusland het tweede land in de wereld dat beschikte over een staal van een ander hemellichaam.
Luna 16 maakte deel uit van het onbemande Sovjet-Luna ruimteprogramma dat bestond uit een reeks van maanlanders waarvan drie bodemstalen terugbrachten naar de Aarde. Ondanks het feit dat de Sovjet-Unie er niet in geslaagd was om een kosmonaut op de maan te brengen slaagde dit land er wel in bodemstalen van de maan naar de Aarde te brengen dankzij een alternatieve manier.
Doel van de missie
Toen op 20 juli 1969 de eerste twee Amerikaanse astronauten een zachte landing maakten op het maanoppervlak had de Sovjet-Unie officieel de wedloop om de maan verloren. Toch bleef men in het communistische land van Brezhnev niet bij de pakken zitten en ging men een ruimtetuig ontwikkelen dat bodemstalen van het maanoppervlak zou kunnen terugbrengen naar de Aarde zonder hiervoor mensen naar de maan te moeten sturen.
De Luna 16 lander
De Luna 16 maanlander bestond uit twee belangrijke onderdelen. Zo werd er een onderste deel ontworpen dat de Luna 16 tot op het oppervlak van de maan zou brengen met daarbovenop een kleinere sonde dat een bodemstaal van de maan terug moest brengen naar de Aarde. Het onderste deel beschikte over enkele raketmotoren die er moesten voor zorgen dat het gevaarte een zachte landing kon maken op het oppervlak van de maan. Alles samen had de Luna 16 een gewicht van 5,6 ton. Het onderste deel van de Luna 16 maanlander functioneerde ook als lanceerplatform voor de kleinere sonde. De maanlander zelf beschikte over 4 landingspoten en was maximaal 3,3 meter wijdt. Naast een drilboor om bodemstalen te kunnen nemen werd de Luna 16 lander ook uitgerust met een televisiecamera, stralings- en temperatuurssensoren, brandstoftanks en communicatieapparatuur. Eenmaal de drilboor een bodemstaal zou genomen hebben zou deze in een speciale capsule opgeborgen worden.
De Luna 16 maanlander.
Lancering en missie
De Luna 16 maanlander werd op 12 september 1970 in de ruimte gebracht door middel van een Proton draagraket vanop de Baikonur lanceerbasis in Kazachstan. Op 17 september bereikte de LUNA 16 lander onze trouwe buur waarna men op 18 en 19 september 1970 de maanlander in een lagere baan bracht op een hoogte van 15 kilometer. De Luna 16 hoofdraketmotor werd op 20 september 1970 opnieuw tot ontbranding gebracht om zo te starten met de afdaling naar het maanoppervlak. Zes minuten later maakte Luna 16 een zachte landing op de maan in een noordoostelijk gelegen gebied van de Sea of Fertility op ongeveer 100 kilometer van de Webb krater. Dit was de eerste nachtelijke landing van een ruimtetuig op de maan. Iets minder dan een uur nadat Luna 16 was geland op de maan begon de drilboor aan zijn taak om een gat te boren in het maanoppervlak. Zeven minuten nadat het boren begonnen was, bevond de boor zich 35 centimeter diep in het maanoppervlak. Hierna werd een bodemstaal door middel van een automatische arm tot in het bovenste gedeelte van de Luna 16 maanlander gebracht werd. Hier werd het bodemstaal in een speciale capsule opgeborgen die, 26 uur en 25 minuten nadat Luna 16 was geland, op 21 september 1970 opnieuw vertrok richting Aarde. Het onderste gedeelte van de Luna 16 maanlander bleef achter zodat men verder metingen kon verzamelen op vlak van temperatuur en stralingen. De capsule met het bodemstaal bevond zich in de bovenste, kleinere sonde van de Luna 16 lander die op 24 september aankwam bij de Aarde waarna de capsule begon aan zijn afdaling in de atmosfeer. Uiteindelijk landde de capsule door middel van een parachute met het bodemstaal 80 kilometer van de stad Dzhezkazgan in Kazachstan.
Ontdekkingen
De terugkeercapsule van de Luna 16 maanlander bracht uiteindelijk 101 gram terug mee naar de Aarde. Uit analyses bleek dat het teruggebrachte bodemstaal bestond uit basalt dat ongeveer dezelfde eigenschappen vertoonde met de onderzochte bodemstalen van de Amerikaanse Apollo 12 missie.
Veiling
In 1993 werden drie kleine stukjes van het teruggebrachte bodemstaal van de Luna 16 maanlander geveild door Sotheby's voor 442 500 dollar. Dit zijn de enigste bodemstalen van de maan die vandaag de dag in handen zijn van privé personen.
