Op 5 mei 1961 slaagde Amerika erin de eerste Amerikaanse ruimtevaarder in de ruimte te brengen tijdens de eerste bemande suborbitale Mercury ruimtevlucht. In tegenstelling tot de Sovjet-Unie, die eerder al kosmonauten in de ruimte had gebracht die verschillende omwentelingen om de Aarde maakte met hun Vostok ruimtecapsules, voerde Alan Shepard een suborbitale vlucht uit waarbij hij enkel de ruimte inging en meteen terugkeerde waardoor voor deze missie een minder krachtige raket nodig was. De Sovjet eerste minister Nikita Khrushev noemde deze eerste Amerikaanse bemande ruimtemissie echter niet meer dan een "vliegen sprongetje". Toch was Amerika het eerste land ter wereld waarbij de ruimtevaarder in zijn capsule terug een zachte landing maakte op Aarde.
Astronaut Alan Shepard - Foto: NASA
Freedom 7 is still go!
Het pas opgerichte Amerikaanse ruimtevaartagentschap NASA had in januari 1961 drie namen bekendgemaakt voor deze eerste bemande Mercury missie maar aan het publiek werd tot 2 mei 1961 niet bekendgemaakt wie uiteindelijk als eerste de historische vlucht zou uitvoeren. Na een eerste lanceerpoging op 2 mei 1961 wist meteen de hele wereld dat Alan Shepard de eerste Amerikaanse astronaut zou worden. Net als zes andere testpiloten werd Alan Shepard in 1959 geselecteerd door NASA om deel uit te maken van het eerste Amerikaanse bemande ruimteprogramma. Wegens slechte weersomstandigheden werd de eerste lanceerpoging op 2 mei 1961 helaas geannuleerd. De Mercury ruimtecapsule die tijdens deze vlucht werd gebruikt, arriveerde op Cape Canaveral op 9 december 1960. Ondanks dat deze kleine capsule klaar was om gelanceerd te worden, hadden technici nog eens 21 weken nodig om het ruimtetuig voor te bereiden op zijn eerste vlucht. Deze vertragingen in het programma leidde tot kritiek en politieke druk aangezien enkele weken eerder de Sovjet-Unie de eerste mens succesvol in de ruimte hadden gebracht. Op 5 mei 1961 zou NASA een tweede poging ondernemen om de eerste Amerikaan in de ruimte te brengen. Shepard gaf zijn ruimtecapsule de naam 'Freedom 7' waarmee hij verwees naar de zeven astronauten die deel uitmaakten van het Amerikaanse Mercury ruimteprogramma. De ervaren testpiloot begaf zich om 11u21 Belgische tijd in de kleine Mercury ruimtecapsule waar hij maar liefst vier uur zou wachten eer de raket tot ontbranding werd gebracht. Toen uiteindelijk de raketmotor van de Redstone raket tot ontbranding werd gebracht op lanceerplatform nummer 5 van de Cape Canaveral lanceerbasis keken en luisterden 45 miljoen Amerikanen rechtstreeks naar de berichtgevingen in de media over deze historische gebeurtenis. Enkele seconden nadat Shepard van het lanceerplatform opgestegen was sprak hij het vluchtleidingscentrum toe met: "Aah, Roger: lift-off and the clock is started...Yes, sir reading you loud and clear. This is Freedom 7. The Fuel is go, oxygen is go ... Freedom 7 is still go!".
Lancering van de eerste Amerikaanse astronaut; Alan Shepard - Foto: NASA
Een ruimtevlucht die vijftien minuten duurde
Ongeveer zeventien seconden na de lancering startte de Redstone raket het Pitch Program waardoor de raket van 90° naar 45° zou overhellen en veertig seconden na de lancering was dit manoeuvre succesvol uitgevoerd. Twee minuten en 21 seconden na de lancering werd de raketmotor van de Redstone raket stopgezet. Ondanks het feit dat de buitentemperatuur aan de Mercury ruimtecapsule 104° bedroeg, klom de temperatuur binnenin de capsule niet hoger dan 33°. Eén seconde later werd de Escape Tower losgekoppeld van de Mercury raket door middel van kleine raketjes waarna drie andere kleine raketten werden ontstoken die ervoor zorgden dat de bemande ruimtecapsule zich 2 minuten en 33 seconden na de lancering loskoppelde van de Redstone raket. Na deze cruciale gebeurtenissen zorgde het automatische hoogtecontrole systeem ervoor dat de Mercury capsule met Alan Shepard zich draaide waardoor de capsule met zijn hitteschild nu naar voor gedraaid werd. Alan Shepard nam hierna de controle van het ruimtetuig zelf in handen waardoor hij eigenhandig kon ondervinden dat de reactiesnelheid, van de bewegingen die de capsule maakte, naar gelang zijn handelingen ongeveer dezelfde waren als die in de simulator. Toen Shepard naar buiten keek, zag hij de kust van Florida en de Golf van Mexico. Vijf minuten en vijftien seconden na zijn lancering werden de drie zogeheten 'retrograde rockets' tot ontbranding gebracht die de capsule in de juiste positie brachten om te kunnen beginnen aan de afdaling in de atmosfeer. Zeven minuten en 48 seconden na de lancering merkte Shepard de eerste signalen op van zijn terugkeer in de dampkring. Tijdens deze terugkeer ondervond het lichaam van Shepard een druk van maar liefst 11,6 g. Toen de Freedom 7 ruimtecapsule zich op een hoogte bevond van 6,4 kilometer werd een eerste parachute ontplooid. Na het automatisch loskoppelen van de antenne werd de hoofdparachute na meer dan 10 minuten en 14 seconden na lift-off opengevouwen. Vijf seconden later werd het hitteschild losgemaakt van de capsule waarna een luchtkussen werd opgeblazen zodat de capsule kon blijven drijven in water. Vijftien minuten en 22 seconden na zijn lancering maakte Alan Shepard uiteindelijk een zachte landing in de Atlantische Oceaan.
Alan Shepard wordt met zijn ruimtecapsule uit het water gevist - Foto: NASA
Nationale held
Tijdens de laatste vijf minuten van zijn landing had een reddingshelikopter de dalende Mercury capsule al opgemerkt. Nadat deze helikopter de capsule één meter uit het water had getild, opende Shepard het toegangsluik door middel van explosieven waarna hij zich in het water begaf en werd opgevist door de reddingsteams. Zowel Shepard als de Freedom 7 ruimtecapsule werden elf minuten nadat ze geland waren naar het dek gebracht van het Amerikaanse vliegdekschip USS Lake Champlain. Hiermee was de eerste Amerikaanse ruimtevlucht een feit. Alan Shepard werd na zijn historische ruimtevlucht in de Amerikaanse steden New York, Washington en Los Angeles ontvangen als een nationale held. Uit handen van de toenmalige Amerikaanse president John F. Kennedy ontving Shepard ook de NASA Distinguished Service Medal voor zijn inzet en moed. Na de korte ruimtemissie werd de Freedom 7 ruimtecapsule grondig onderzocht en stelden ingenieurs vast dat deze zich in zeer goede staat bevond. Vandaag de dag is deze historische capsule te bewonderen in de inkomhal van het Armel-Leftwich Visitor Center van de U.S. Naval Academy in Annapolis. Tijdens deze eerste Amerikaanse bemande ruimtevlucht had Alan Shepard in meer dan vijftien minuten 487,2 kilometer afgelegd en had de ruimtecapsule een maximum hoogte bereikt van 187,4 kilometer. NASA had dan wel de strijd om de eerste mens in de ruimte te brengen verloren, toch was deze Freedom 7 ruimtemissie een groot succes.
