Op dinsdag 25 oktober 2022 kunnen we in België en Nederland een gedeeltelijke zonsverduistering waarnemen. Vanaf de aarde gezien schuift dan maan dan precies voor de zon langs en bij helder weer kunnen we dan zien hoe er een 'hap' uit de zon wordt genomen. De verduistering duurt bij ons ongeveer 1,9 uur en begint al omstreeks 11u08. Omstreeks 12u05 is het maximum van de gedeeltelijke verduistering en zal ongeveer 33% van de diameter van onze ster bedekt zijn. Op dat moment zal de zon zich op een hoogte van 24° boven de zuidoostelijke horizon bevinden.
Wat is een zonsverduistering?
Een zonsverduistering, ook wel 'eclips' genoemd, is een astronomische fenomeen dat zich voordoet wanneer de aarde, de maan en de zon precies op een lijn staan. Deze samenstelling kan zich enkel voordoen bij nieuwe maan, wanneer de zon en maan in conjunctie zijn gezien vanaf de aarde. Voor velen is dit een bijzonder schouwspel wanneer de maan zich langzaam voor de zon beweegt en het overdag steeds donkerder wordt tot de maan uiteindelijk de zonneschijf volledig bedekt. De afstand van de aarde naar de zon is ongeveer 400 maal de afstand van de maan tot de aarde. De diameter van de zon is ongeveer 400 maal de diameter van de maan. Aangezien het verschil bijna gelijk is, lijken beide hemellichamen bijna even groot. Een gedeeltelijke eclips doet zich voor wanneer de Zon en Maan niet op één lijn staan en de Maan de Zon slechts gedeeltelijk bedekt. Dit fenomeen kan over een veel groter gebied gezien worden buiten de zone van de totale zonsverduistering of ringvormige verduistering.
De gedeeltelijke zonsverduistering van 22 oktober 2022 begint die dag al om 11u08 en duurt tot 13u03. Tijdens het maximum, om 12u05, zal de zon dan voor ongeveer 33% bedekt zijn. Op dat moment staat de zon al op een hoogte van 24° waardoor dit bij goede weersomstandigheden ideaal is om deze gedeeltelijke eclips waar te nemen met een eclipsbril. Vervolgens verdwijnt de maan geleidelijk van voor de zon tot het laatste moment van contact. Alle Vlaamse Volkssterrenwachten openen voor dit bijzondere moment hun deuren voor het publiek. Livestreams zijn te volgen via de digitale kanalen. Alle Vlaamse Volkssterrenwachten openen voor dit bijzondere moment hun deuren voor het grote publiek. Livestreams zullen eveneens te volgen via de digitale kanalen van de volkssterrenwachten en internationale sterrenkundige websites. De Vlaamse Volkssterrenwachten stellen i.s.m. de Vlaamse Overheid ook handige en leerrijke informatie ter beschikking naar aanleiding van deze gedeeltelijke zonsverduistering. Download hier het infoboekje. Doordat deze gedeeltelijke zonsverduistering tijdens de schooluren valt, hopen de Vlaamse Overheid en de Vlaamse Volkssterrenwachten dat dit heel wat interesse zal opwekken bij jongeren voor wetenschap en sterrenkunde. Zo spreekt elke eclips tot ieders verbeelding en kan dit ook door iedereen worden waargenomen, mits gebruik van de juiste oogbescherming!
OPGELET:
Kijk nooit naar objecten die zich dicht bij de zon bevinden of naar de zon zelf zonder voldoende bescherming. Kijk nooit door een telescoop, verrekijker of andere optische apparatuur richting de zon. Dit kan het netvlies onherstelbaar beschadigen met blindheid tot gevolg! Wil je veilig naar de zon kijken, gebruik dan een eclipsbril. Deze speciale brilletjes kan je het best kopen bij de Vlaamse Volkssterrenwachten.
Hoe kan je de Zon veilig waarnemen?
Het waarnemen van de Zon kan heel gevaarlijk zijn. Zo moet je ALTIJD de juiste middelen gebruiken als je geen ernstige of blijvende schade aan de ogen wil oplopen. Gebruik absoluut NOOIT fotonegatieven, diskettes, fotografische filters of gewone zonnebrillen aangezien deze niet de ultraviolet- en infraroodstraling tegenhouden. Door echter gebruik te maken van een eclipsbrilletje kan iedereen op een veilige manier de Zon waarnemen. Deze 'eclipsbrilletjes' kan je op allerlei plaatsen verkrijgen zoals bij de Vlaamse Volkssterrenwachten of een gespecialiseerde astro-shop. Daarnaast kan je de Zon ook projecteren door je telescoop of verrekijker op een vel karton of een speciaal scherm. Grote voordelen van dit systeem zijn dat meerdere mensen tegelijk de Zon of de verduistering kunnen aanschouwen en dat men makkelijk zonnevlekken kan zien en aanduiden. Wil je de Zon of een zonsverduistering fotograferen? Gebruik dan steeds een speciale filter of folie voor je objectief zodat het zonlicht niet rechtstreeks in je objectief (lens) valt. Let hierbij wel op dat er zich geen spleetjes in de folie bevinden waar zonlicht kan doorheen vallen. Kortom: er bestaan tal van manieren om de Zon en een verduistering veilig waar te nemen!
Wat mag je nooit gebruiken om naar de Zon te kijken?
- fotonegatieven
- cd's, dvd's
- computerdiskettes
- zonnebrillen
- fotografische filters
- aluminium folie
