De laatste antenne voor de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) is zojuist overgedragen aan de ALMA-sterrenwacht. De 12 meter grote schotel is vervaardigd door het Europese AEM Consortium en completeert de succesvolle overdracht van in totaal 25 Europese antennes – het grootste ESO-contract tot nu toe.
De antenne is de 66ste en laatste die aan de sterrenwacht wordt overgedragen. Noord-Amerika heeft 25 12-meter antennes geleverd, Oost-Azië vier schotels van 12 meter en twaalf van 7 meter. Naar verwachting zullen alle 66 ultra-nauwkeurige radioantennes voor millimeter- en submillimetergolflengten eind dit jaar als één telescoop samenwerken. Deze array strekt zich over een afstand van maximaal zestien kilometer uit over de Chajnantor-hoogvlakte in de Atacamawoestijn in het noorden van Chili.
De ALMA-sterrenwacht werd in maart 2013 officieel in gebruik gesteld door de president van Chili, Sebastián Piñera (eso1312). Die gebeurtenis markeerde de voltooiing van alle belangrijke systemen van de reuzentelescoop en de formele overgang van bouwproject naar volwaardige sterrenwacht.
Met de levering van de laatste antenne is de antennebouwfase van ALMA afgerond [1]. Alle 66 antennes zijn nu beschikbaar voor wetenschappelijk onderzoek – het begin van een nieuw tijdperk van astronomische ontdekkingen. ‘Dit is een belangrijke mijlpaal voor de ALMA-sterrenwacht, omdat hij astronomen in Europa en elders in staat stelt om de volledige stralingsgevoeligheid van de ALMA-telescoop te benutten,’ zegt Wolfgang Wild, de Europese ALMA-projectmanager.
De overdracht van de laatste Europese antenne markeert de succesvolle afronding van het grootste ESO-contract tot nu toe. Het contract met het ASEM Consortium [2] omvatte het ontwerp, de constructie, het transport en de installatie van de 25 antennes.
ALMA helpt astronomen bij de beantwoording van belangrijke vragen over onze kosmische oorsprong. De telescoop neemt het heelal waar op golflengten van een millimeter en minder. De straling in dit deel van het elektromagnetische spectrum is afkomstig van kosmische objecten die tot de koudste of de verste in hun soort behoren. Het gaat dan om koude wolken van gas en stof waarin nieuwe sterren worden geboren en verre sterrenstelsels aan de grens van het waarneembare heelal.
Het heelal is nog relatief weinig onderzocht op submillimetergolflengten, omdat de telescopen niet alleen extreem droge atmosferische omstandigheden nodig hebben, zoals die op Chajnantor, maar ook grote antennes en geavanceerde detectoren. Zelfs voor zijn voltooiing is ALMA al veel gebruikt voor wetenschappelijke doeleinden, wat tot de publicatie van tal van spannende resultaten heeft geleid (zie eso1336, eso1334, eso1333, eso1331, eso1325, eso1318, eso1313 and eso1234).
Noten
[1] ESO is ook verantwoordelijk voor de Residencia, waar bezoekende staf zal worden ondergebracht.
[2] Het AEM Consortium bestaat uit Thales Alenia Space, European Industrial Engineering en MT-Mechatronics.
Meer informatie
De Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA), een internationale astronomische faciliteit, is een samenwerkingsverband van Europa, Noord-Amerika en Oost-Azië, met steun van de republiek Chili. De bouw en het beheer van ALMA worden namens Europa geleid door ESO, namens Noord-Amerika door het National Radio Astronomy Observatory (NRAO) en namens Oost-Azië door het National Astronomical Observatory of Japan (NAOJ). De overkoepelende leiding en het toezicht op bouw, ingebruikname en beheer van ALMA is in handen van het Joint ALMA Observatory (JAO). ESO is de belangrijkste intergouvernementele astronomische organisatie in Europa en de meest productieve sterrenwacht ter wereld. Zij wordt ondersteund door vijftien landen: België, Brazilië, Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Italië, Nederland, Oostenrijk, Portugal, Spanje, Tsjechië, het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Zwitserland. ESO voert een ambitieus programma uit, gericht op het ontwerpen, bouwen en beheren van grote sterrenwachten die astronomen in staat stellen om belangrijke wetenschappelijke ontdekkingen te doen. Ook speelt ESO een leidende rol bij het bevorderen en organiseren van samenwerking op astronomisch gebied. ESO beheert drie waarnemingslocaties van wereldklasse in Chili: La Silla, Paranal en Chajnantor. Op Paranal staan ESO’s Very Large Telescope (VLT), de meest geavanceerde optische sterrenwacht ter wereld, en twee surveytelescopen: VISTA werkt in het infrarood en is de grootste surveytelescoop ter wereld en de VLT Survey Telescope is de grootste telescoop die uitsluitend is ontworpen om de hemel in zichtbaar licht in kaart te brengen. ESO is ook de Europese partner van de revolutionaire telescoop ALMA, het grootste astronomische project van dit moment. Daarnaast bereidt ESO momenteel de bouw voor van de 39-meter Europese Extremely Large optical/near-infrared Telescope (E-ELT), die ‘het grootste oog op de hemel’ ter wereld zal worden.
Bron: ESO
