“Houston, we have a problem” is ongetwijfeld de meest bekende zin die mensen zich herinneren uit de ruimtevaart. Het woord “Houston” verwijst naar het vluchtleidingscentrum dat zich bevindt op de terreinen van het Johnson Space Center in Houston, Texas, en is sinds halverwege de jaren '60 het zenuwcentrum van elke Amerikaanse bemande ruimtemissie. NASA besloot een nieuw vluchtleidingscentrum te bouwen voor de Gemini 4 bemande ruimtevlucht in 1965. Sindsdien werd elke beweging die een ruimtecapsule of ruimteveer ooit maakte, gecontroleerd door tientallen ingenieurs, mecaniciens en managers die allemaal werkten in “gebouw 30” van het Johnson Space Center.
De meer dan 120 succesvolle Space Shuttle missies die in het verleden werden uitgevoerd, werden gevolgd en gecontroleerd van hieruit zodra de Solid Rocket Boosters (SRB's) het lanceerplatform in Florida verlieten. Het hart van de vluchtleiding bevond zich telkens in het Flight Control Center (FCC) waar alle data, die afkomstig is van het ruimteveer, af te lezen is op tientallen computerschermen en men het ruimteveer nauw in de gaten houdt tot hij tot stilstand is gekomen na zijn landing.
Het eerste vluchtleidingscentrum van NASA in Houston werd tijdens de Gemini 4
ruimtemissie in gebruik genomen - Foto: NASA
Gedurende elke Space Shuttle missie werkten er ongeveer een 50-tal mensen in het Mission Control Center waarvan drie teams elk negen uur werkten per dag. Elk team had zijn eigen Flight Director en CAPCOM. De vluchtleiders zelf spendeerden in hun hele carrière maar 10% aan echte ruimtevluchten. Het meeste van hun tijd ging naar het plannen en organiseren van een Space Shuttle missie. Ongeveer 15% van hun tijd ging ook naar trainingen en simulaties van ruimtevluchten met de astronauten in het Johnson Space Center. Tijdens een ruimtemissie kregen de vluchtleiders elke negentig minuten een pauze van een kwartier om te eten of te drinken. Het was ook toegelaten om drinken mee binnen te nemen in het Mission Control Center. De vluchtleiders zelf waren vaak mensen die over een hele hoop diploma’s beschikken en waren allemaal afkomstig uit de Missions Operations organisatie van NASA waarin ze een jarenlange opleiding hebben gekregen in één bepaald onderdeel of item van een ruimtevlucht of ruimteveer waarin ze zich helemaal hebben kunnen verdiepen. Naast technische kennis moest een vluchtleider ook beschikken over management, communicatie- en organisatie kwaliteiten.
Het Mission Control Center in Houston ten tijde van de Apollo maanvluchten - Foto: NASA
Iedereen heeft ongetwijfeld wel al beelden of foto’s gezien van het Flight Control Center en daarbij zie je dat elke medewerker een vaste plaats heeft en zicht heeft op enkele computerschermen. Al deze personen die hier werkten, hebben één of meerdere belangrijke verantwoordelijkheden en werden meestal aangesproken met codenamen of afkortingen. Hieronder vind je een lijst van alle vluchtleiders met hun functies en “roepnamen” die gebruikt werden tijdens een Space Shuttle missie:
- Flight Director (FD): Is de leider van het vluchtleidingsteam en is verantwoordelijk voor de Space Shuttle missie en zijn vracht. (codenaam: Flight)
- Spacecraft Communicator (CAPCOM): Is de belangrijkste communicator tussen de Space Shuttle en het vluchtleidingscentrum. (codenaam: Capcom)
- Flight Dynamics Officer (FDO): Plant alle manoeuvres van de Space Shuttle en is eveneens verantwoordelijk voor het traject en de baan die het ruimteveer zal afleggen. De FDO beslist ook over tijdstip van terugkeer en plaats van landing. (codenaam: Fido)
- Guidance Procedures Officer (GPO): Controleert alle navigatie en leidingen aan boord van het ruimteveer. (codenaam: Guidance)
- Propulsion Engineer (PROP): Controleert en evalueert alle brandstoffen en andere benodigdheden die nodig zijn om het ruimteveer te laten veranderen van richting eenmaal in een baan om de Aarde.
- Guidance, Navigation, and Controls Systems Engineer (GNC): Controleert alle navigatie, leidingen en controlesystemen van de Space Shuttle.
- Data Processing System Engineer (DPS): Is verantwoordelijk voor alle data verwerking en eveneens voor de 5 computers die het ruimteveer aan boord heeft.
- Booster Engineer (Booster): Controleert de status van de drie Space Shuttle Main Engines, de twee Solid Rocket Boosters en de External Tank van de Space Shuttle voor en tijdens zijn lancering.
- Payload Deploy Retrieval (PDRS): Controleert alle systemen van de robotarm die zich in het vranchtruim van de Space Shuttle bevindt.
- Electrical, Environmental, Consumables Manager (EECOM): Is verantwoordelijk voor de omgeving, natuur, lucht en water rondom het lanceerterrein en de landingsfaciliteiten.
- Electrical Generation and Illumination Engineer (EGIL): Controleert alle elektronische systemen en brandstofcellen aan boord van het ruimteveer.
- Integrated Communications Officer (INCO): Plant en controleert alle communicatie- en meetinstrumenten gedurende de ruimtevlucht van de Space Shuttle.
- Russian Interface Operator (RIO): Deze persoon is de belangrijkste schakel tussen Amerika en de Russische vluchtleidingscentra.
- Ground Controller (GC): Kijkt er op toe of het Mission Control Center goed fungeert en is ook verantwoordelijk voor de grondstations en communicatiefaciliteiten.
- Flight Activities Officer (FAO): Plant en controleert al het werk dat de Space Shuttle crew moet uitvoeren en maakt eventuele nieuwe checklists en planningen op.
- Payloads Officer (Payload): Coördineert alle systemen tussen de vracht, die zich in het ruimteveer bevindt, en de vluchtleiding.
- Maintenance, Mechanical, Arm, and Crew Systems (MMACS): Controleert alle structurele en mechanische onderdelen van de Space Shuttle. (codenaam: Max)
- Public Affairs Officer (PAO): Is de schakel tussen het vluchtleidingscentrum en de buitenwereld, deze persoon geeft commentaar en werkt nauw samen met de media en het publiek.
- Surgeon (Surgeon): Controleert alle activiteiten en de gezondheidsstatus van elke astronaut aan boord van de Space Shuttle.
- Mission Operations Directorate Manager (MOD): Deze persoon is de schakel tussen het vluchtleidingscentrum en de NASA top of het Missions Operations Directorate management.
Het hedendaagse Mission Control Center tijdens een Space Shuttle missie - Foto: NASA
NASA beschikt over drie grote operationele vluchtleidingscentra waarvan één zich net naast de Vehicle Assembly Building (VAB) bevindt op het Kennedy Space Center. Van hieruit volgde en controleerde men alle lanceringen van Amerikaanse bemande ruimteveren. De twee andere centra bevinden zich in het Johnson Space Center en hebben de naam “Space Shuttle Flight Control Center” en het “ISS Flight Control Center”. Het ISS vluchtleidingscentrum vertoont veel gelijkenissen met dat van de Space Shuttle maar is kleiner en bevindt zich op enkele stappen van het ruimteveer vluchtleidingscentrum. Tijdens alle andere lanceringen van Amerikaanse raketten worden deze missies meestal gecontroleerd vanuit een controlekamer die zich nabij het lanceerterrein zelf bevindt zoals op Cape Canaveral of op de Vandenberg Air Force Base. De Mission Control Centers van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie zijn ongetwijfeld de meest kritieke en belangrijke schakels uit een bemande ruimtevlucht. Dankzij de ervaring en kennis van de vluchtleiders werden al verschillende keren rampen of tragedies vermeden. Na het Space Shuttle tijdperk zal het Mission Control Center in Houston wellicht een nieuwe functie krijgen in het nieuwe Amerikaanse bemande ruimteprogramma waarbij de Verenigde Staten met hun Orion ruimtecapsule opnieuw naar de Maan willen en verder.
