Een sterrenbeeld is een verzameling sterren die ogenschijnlijk een figuur vormen wanneer we deze sterren met denkbeeldige lijnen verbinden. Vanop aarde lijken deze sterren die een sterrenbeeld vormen dicht bij elkaar te staan maar in het heelal bevinden deze sterren zich vele licthjaren van elkaar. Sterrenbeelden hebben een rijke geschiedenis en hebben veelal namen gekregen die afkomstig zijn uit de Griekse of Romeinse mythologie of van dieren. de huidige indeling van de sterrenbeelden is voornamelijk gebaseerd op de sterrenatlas die in 1603 werd uitgegeven door de Duitse sterrenkundige Johannes Bayer. In dit artikel bespreken we het minder bekende sterrenbeeld Uurwerk (Horologium).
Algemeen
Het sterrenbeeld Uurwerk (Horologium) is één van de weinige sterrenbeelden aan de zuidelijke sterrenhemel met een declinatie rond de -60 graden. Het is dan ook niet zichtbaar vanuit België en Nederland. De oorspronkelijke naam van het sterrenbeeld was 'Horologium Oscillitorium' ter ere van de uitvinder van het slingeruurwerk van Christian Huygens. Dit zwakke sterrenbeeld werd in kaart gebracht door Nicolas-Louis de Lacaille. In grootte is Horologium het 58ste sterrenbeeld. Doordat dit sterrenbeeld pas in de 17de eeuw verscheen, is er geen mythologie aan verbonden.
Aangrenzende sterrenbeelden
- Eridanus
- Hydrus
- Reticulum
- Dorado
- Caelum
Wat zijn de belangrijkste sterren?
De helderste ster in het sterrenbeeld Horologium is Alpha Horologii en heeft een visuele helderheid van magnitude 3,8. Dit is een reuzenster die zich op een afstand bevindt van 117 lichtjaar van de Zon. De tweede helderste ster in dit sterrenbeeld is R Horologii. Deze ster heeft een visuele helderheid van magnitude 4,7 en is een veranderlijke ster van het Mira-type. Deze ster heeft een periode van 407,6 dagen en de variaties in helderheid liggen tussen magnitude 4,7 en 14,3.
Welke andere objecten zijn er te vinden in Horologium?
Het sterrenbeeld Uurwerk (Horologium) is nu niet meteen het meest interessante sterrenbeeld op vlak van deep-sky objecten. Toch kunnen we in dit sterrenbeeld wel enkele bolvormige sterrenhopen terugvinden zoals NGC 1261. Deze bolhoop heeft een visuele helderheid van magnitude 8,3 en bevindt zich op een afstand van ongeveer 53 500 lichtjaar van ons. Dit object werd op 28 september 1826 ontdekt door de Schtose astronoom James Dunlop. Daarnaast vinden we in het sterrenbeeld Uurwerk ook het balkspiraalstelsel NGC 1512 terug. Dit sterrenstelsel heeft een doorsnede van 700 000 lichtjaar en aan de sterrenhemel een grootte van 8,9′ bij 5,6′. NGC 1512 heeft een visuele helderheid van magnitude 11,1 en bevindt zich op een afstand van ongeveer 30 miljoen lichtjaar. In het sterrenbeeld Horologium bevindt zich ook de Horologium supercluster. Deze grote supercluster heeft een doorsnede van ongeveer 550 miljoen lichtjaar en aan de sterrenhemel een grootte van 12° bij 12°. In deze supercluster bevinden zich ongeveer 5 000 groepen sterrenstelsels waaronder 30 000 grote sterrenstelsels en 300 000 dwergsterrenstelsels.
De bolhoop NGC 1261 - Foto: Lithopsian (Wikipedia)
